Bu dersin amacı, Ortadoğu Bölgesindeki ülkelerin siyasi işleyişlerini, ekonomik ve toplumsal yapılarını ve toplum-devlet ilişkilerini yakından incelemektir.
Ders, Birinci Dünya Savaşı sonrasında, Ortadoğu ve Pers imparatorluklarının bulundukları topraklarda ortaya çıkan çok sayıdaki Ortadoğu ülkesinin devlet kurma süreçlerini, ve sosyo-ekonomik yapılarını incelemeyi amaçlamaktadır. Bölge, 1918-1955 yılları arasında Fransa ve İngiltere’nin sömürgesi olduğu için, modern Ortadoğu’da devlet oluşum süreçlerine ve özellikle de devlet-toplum ilişkisinin gelişmesine sömürge döneminin ne gibi miraslar bıraktığı derinlemesine analiz edilecektir. Bu çerçevede, bölge devletlerinin çoğunun kuruluşlarından bu yana yaşadıkları ve hala da, Arap Baharı tecrübesinin gösterdiği gibi, yaşamakta oldukları siyasi meşruiyet ve otorite krizleri tartışılacaktır. Daha güncel meseleler, örneğin Arap Baharı ayaklanmaları ve sonrasındaki siyasi gelişmeler, tarihsel Arap siyasi gelişimi çerçevesine oturtularak değerlendirilecektir.
Ders çerçevesinde, farklı Ortadoğu ülkelerinin toplumsal, ekonomik ve siyasi yapılarını daha iyi kavrayabilmek için, özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrasında yaşanan önemli ve çarpıcı bölgesel gelişmeler bir arka plan olarak göz önünde bulundurulacaktır. Bunu yaparken, Ortadoğu’da iç siyasetin bölgesel ve uluslararası gelişmelerden ne denli etkilendiği gözler önüne serilecektir.
Dikey Sekmeler
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Dersin Öğrenme Çıktıları | Program Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
| · Öğrenciler, modern Ortadoğu’da devlet oluşum süreçlerinde ve özellikle de devlet-toplum ilişkisinin gelişmesinde yaşanan problemleri ülkelerin sömürge tarihleriyle ilişkilendirebileceklerdir. | 1,2,3,8,9,11 | 1,2,3 | A, D |
| · Bölgede, devlet-toplum ilişkilerinin temel dinamiklerini analiz edip, Ortadoğu rejimlerinin çoğunun bağımsızlıklarından bu yana yaşadıkları devamlılık arz eden otorite krizlerinin ve siyasi meşruiyet sorunlarının toplumsal, tarihsel ve ekonomik köklerini tespit edebileceklerdir. Bu tarihsel bakış açısıyla, “Arap Baharı” olarak adlandırılan seri ayaklanmalar gibi daha güncel siyasi krizleri yorumlayabileceklerdir. |
2,3,4,5,8,9,6
7,10 |
1,2,3,12 | A, C,D |
| · Siyasi-ekonomi perspektifinden bakarak, “Rentier” devlet“ olarak adlandırılan petrol ihraç eden bölge ülkelerinin çoğunda – özellikle Suudi Arabistan ve Körfez şeyhliklerinde – siyasi azgelişmişlik ve demokrasi eksikliği ile devletlerin kasasında toplanan muazzam petrol gelirleri arasında bağlantıyı tartışabileceklerdir. |
1,2,3,8,9,11
13 |
1,2,3,12 | A, C,D |
| · Öğrenciler, ayrıca, 20. yüzyılda Ortadoğu siyasetine damgasını vurmuş olan Arap Milliyetçiliği ve Siyasal İslamcılık ideolojilerinin yerel, bölgesel ve uluslararası siyasete yapmış oldukları etkiyi değerlendirebileceklerdir. Özellikle son dönemin en önemli meselelerinden olan İslam-Demokrasi tartışmasının temel parametrelerini farklı ülkelerinin tecrübeleri ışığında saptayabileceklerdir. |
1,2,3,4,8,9
|
1,2,3,12 | A, C,D |
| · Stratejik olarak son derece önemli olan bölgede, ülke içi siyasetin bölgesel ve uluslararası siyasetle ne denli yoğun ve çarpıcı bir biçimde etkileşim halinde olduğunu gösterebileceklerdir. |
1,2,3,4,8,9
7 |
1,2,3,12 | A,D |
Dersin Akışı
| DERS AKIŞI | ||
| Hafta | Konular | Ön Hazırlık |
| 1 |
Giriş
|
|
| 2 |
Osmanlı’nın Çöküşü, Sömürge Dönemi ve Modern Ortadoğu Devetlerinin Ortaya Çıkışı
|
*Milton-Edwards, “What is the Middle East? Orientalism – the debate.” Milton-Edwards, 2006, pp:1-15. *Owen, R., Preface, Introduction & Chapter 1: “The End of Empires: the Emergence of the Modern Middle Eastern States,” pp: xi-26 *Milton-Edwards, “Colonial Rule: World War I and the death of the Ottoman Empire; 1918 and after: mandates and continued colonisation, European decline” Milton-Edwards, 2006, pp:17-44. *Rafeq, “A Different Balance of Power: Europe and the Middle East in the 18th and 19th Centuries” in Choueiri, Y., A Companion to the History of the Middle East 2005. (DS 62.C63), pp: 229-247. |
| 3 |
Ortadoğu’da Hükümet, Muhalefet ve Meşruiyet
|
· El-Ghobashy, “Governments & Oppositions”, pp: 29-48.
*Anderson, Lisa, “State in the Middle East and North Africa” Comparative Politics v20 n1 oct1987 pp1-18 *Hudson, M., Chapter 1: “The Legitimacy Problem in Arab Politics,” pp: 1-30 *Hudson, M., Chapter 4: “The Crisis of Authority,” pp: 82-106 *Hudson, M., Chapter 6: “Modernization and Its Consequences,” pp: 126-162 |
| 4 |
Uluslararası Gelişmelerin Ortadoğu Siyasetine Etkileri
|
· Gause, “The Impact of International Politics” pp:49-68.
11 Eylül sonrası dönem: *Owen, Part III (chapter 12 & conclusion), “The impact of the 11 September attacks,” pp:219-240. *Milton-Edwards (2006), “The United States and the Middle East: Pax Americana?” pp:237-259. *Milton-Edwards (2005), “After the Storm (2003 American invasion of Iraq),” 2005, pp:118-129.
Körfez Savaşı sonrası dönem:: *Milton-Edwards, “The Kuwaiti Crisis” Milton-Edwards, 2005, pp:95-105. *Owen, Roger, “Reflections on the Meaning and Consequences of the Gulf Crisis” *Owen, Chp 6: “The Remaking of the Middle Eastern Political Environment after the Gulf War,” 103-120 *Hudson, Michael, “After the Gulf War,” 1991, pp: 407-426
Arap-Israil Savaşları:: *Milton-Edwards, “The Arab-Israeli Conflict” Milton-Edwards, 2005, pp:8-21. *Milton-Edwards, “The colonial legacy? East-West relations, 2006, pp:261-263. *Tibi, Bassam, “Structural and Ideological Change in the Arab Subsystem Since the Six Day War”
Soğuk Savaş: *Milton-Edwards(2005), “Superpower Conflict in the Middle East: war by proxy,” pp:36-48. *Hudson, M., Chapter 5: “The Legacy of Imperialism,” pp: 107-125
Arap Milliyetçiliği: Ortadoğu’da Devrimci Dönem · Cleaveland, “The Middle East in the Age of Nasser” pp: 301-344. · Kalidi, Rashid, “Consequences of the Suez Crisis in the Arab World” *Owen, Chp 4: “Arab Nationalism, Arab Unity and the Practice of intra-Arab State Relations,” pp: 64-83 *Milton-Edwards(2006),“Nationalism:Arab nationalism&revolution,”45-71. *Choueiri (2005), “Nationalisms in the Middle East: The Case of Pan-Arabism,” pp: 291-312. |
| 5 |
Ortadoğu Devletlerinin Siyasi Ekonomisi
|
*Luciani, Chapter 3: “Allocation vs. Production States: A Theoretical Framework,” pp: 65-84 *Owen, “The Arab Economies in the 1970s” *Milton-Edwards, “Political Economy: Riches of a Region” Milton-Edwards, 2006, pp:73-100. |
| 6 |
Otoriterlik, Demokrasi Sorunu ve Arap Baharı
|
*Dalacura, “The 2011 Uprisings in the Arab Spring” Int Affairs v88n1 jan2012 *Ajami, “The Arab Spring at One” Foreign Affairs march 1 2012 *Hamzawy, “How Arab Governments Resist the Trend to Democracy” US News&World Report 08/20/2010. *Bellin, Eva, “Robustness of Authoritarianism in the ME” Comparative Politics v36 n2 jan2004, pp:139-156 *Posusney, M.P., “Enduring Authoritarianism: ME lessons for comparative theory” Comparative Politics v36 n2 jan2004, pp:127-138. *Rubin, “The Military in Contemporary Middle East Politics,” MERIA v.5 n1 March 2001. · Brumberg, “Democratization in the Arab World: The trap of Liberalized Autocracy” J.of Democracy v13 n4 2002 |
| 7 |
Ortadoğu’da Din ve Siyaset
|
· Schwedler, “Religion and Politics” pp: 111-132.
· Owen, Chapter 9: “The Politics of Religious Revival,” pp: 173-197 · Sidahmed & Ehteshami, “Introduction” in Islamic Fundamentalism 1996. pp:1-18. *Choueiri, “The Political Discourse of Contemporary Islamists” in Sidahmed & Ehteshami, 1996, pp:19-34.
Islam-Demokrasi Tartışması · Hamzawy & Ottaway, Islamists in Politics: The Dynamics of Participation Carnegie Papers 98 Nov.2008 http://carnegieendowment.org/files/islamist_participation.pdf · Young, Dietrich, “Islam and Politics: A Fixed Relationship?” Critique v.16 n.1 2007, pp:19-35. · “Islamist Parties and Democracy” J. of Democracy, v36. n.2 2008 · Wittes, “Islamist Parties: Three Kinds of Movements,” J.of Democracy, v36. n.2 2008, pp:7-12. · Masoud, T.,“Islamist Parties: Are They Democrats? Does it Matter?” J.of Democracy, v36. n.2 2008, 19-24. · Kubba, Islamist Parties: Institutions Make the Difference” J.of Democracy, v36. n.2 2008, pp:37-42. · Tibi, Bassam, “Islamist Parties: Why They Can’t Be Democratic” J.of Democracy, v36. n.2 2008, pp:43-48. *Hamzawy&Brown, “Islamist Parties: A Boon or a Bane for Democracy?” J.of Democracy, v36. n.2 2008. *Berman, Sheri, “Islamism, Revolution, and Civil Society” APSA v.1 n2 2003, pp.257-272. *Haqqani & Fradkin, “Islamist Parties: Going Back to the Origins” J.of Democracy, v36. n.2 2008, pp:13-18. *Zeghal, Islamist Parties: Participation without power” J.of Democracy, v36. n.2 2008, pp:31-36. |
| 8 |
Ülke Analizleri I: Arap Tek Parti Rejimleri
|
**Owen, Chp2: “The Growth of State Power in the Arab World: the Single Party Regimes, pp:27-44 |
| 9 |
Ülke Analizleri I: Arap Tek Parti Rejimleri
|
*Dawisha, Adeed, “The Unraveling of Iraq: Ethno-sectarian Preferences and States Performance in Historical Perspective” The Middle East Journal v.62 n.2 Spring 2008, pp: 219-230. |
| 10 |
Ülke Analizleri II: Türkiye, Iran
|
*Owen, R., Chapter 5: “State and Politics in Israel, Iran and Turkey from the Second World War,” pp: 84-102 *Grigoriadis & Ansari, “Turkish and Iranian Nationalisms” in Choueiri 2005, pp:313-333. |
| 11 |
Ülke Analizleri II: Israel & Palestinian Authority
|
|
| 12 |
Ülke Analizleri III: Arap Monarşileri
|
*Owen, Chapter 3: “The Growth of State Power in the Arab World under Family Rule…,” pp: 45-63
|
| 13 |
Ülke Analizleri III: Arap Monarşileri
|
· Kuwait & UAE– Herb, “Kuwait & the United Arab Emirates” pp: 335-366. |
| 14 |
Genel Değerlendirme
|
Angist, “Trends & Prospects” pp: 463-470.
|
| 15 |
Sonuç
|
Angist, “Trends & Prospects” pp: 463-470.
|
Kaynaklar
| KAYNAKLAR | |
| Ders Notu | Angrist, Michele P., Politics& Society in the Contemporary Middle East 2010 |
| Diğer Kaynaklar |
Owen, Roger, State, Power and Politics in the Making of the Modern Middle East, 2004.
Cleveland, William, A History of the Modern Middle East (3rdEdition), 2004. Ottaway,The New Middle East, http://www.carnegieendowment.org/files/new_middle_east_final1.pdf Hamzawy, Islamist Participation in Politics http://carnegieendowment.org/files/islamist_participation.pdf |
Materyal Paylaşımı
| MATERYAL PAYLAŞIMI | |
| Dokümanlar | |
| Ödevler | Dönem ödevi ve haftalık okumalar. |
| Sınavlar | Vize ve final sınavlarında kompozisyon yazılacaktır. |
Değerlendirme Sistemi
| DEĞERLENDİRME SİSTEMİ | ||
| YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI | SIRA | KATKI YÜZDESİ |
| Ara Sınav | 1 | 40 |
| Final | 1 | 50 |
| Dönem Ödevi ve Sunum | 1 | 10 |
| Toplam | 100 | |
| Finalin Başarıya Oranı | 50 | |
| Yıl içinin Başarıya Oranı | 50 | |
| Toplam | 100 | |
Dersin Program Çıktılarına Katkısı
| DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI | |||||||
| No | Program Öğrenme Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler disiplininin ve etkileşimde olduğu hukuk, ekonomi, sosyoloji gibi disiplinlerin temel kavram ve kuramlarına hâkim olduğunu gösterir. | X | |||||
| 2 | Ulusal, uluslararası ve ulus-ötesi oluşumların yapısını, kurumlarını ve işleyişlerini, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler kavram ve kuramları kullanarak yorumlar ve gerektiğinde çözümler içeren projeler üretebilir. | X | |||||
| 3 | İnsan toplulukları ve siyasal sistemler arasında benzerlik ve farklılıkları anlayıp, yorumlayacak düzeyde karşılaştırmalı, analitik ve disiplinlerarası bir bakış açısına sahip olduğunu gösterir. | X | |||||
| 4 | Program sürecinde ekip veya bağımsız araştırma projeleri, staj, tez gibi yöntemlerle sorumluluk alma ve ekip çalışması bilinç ve becerilerini geliştirir. | X | |||||
| 5 | Niteliksel ve niceliksel veri toplama ve analiz yöntemlerinde yetkin olduğunu gösterir. | X | |||||
| 6 | Uluslararası ve ülke içi dinamiklerin değişkenliğini göz önünde bulundurarak kişisel ve profesyonel gelişimi için bilgi güncellemenin, yaşam boyu öğrenmenin ve yaratıcı çözümler üretebilmenin önemini anladığını gösterebilir. | X | |||||
| 7 | Analitik ve eleştirel bir bakış açısıyla siyaset bilimi alanında edindiği bilgileri ve kendi eksikliklerini değerlendirebilir, böylelikle eksikliklerini gidermek için öğrenimini yönlendirebilir. | X | |||||
| 8 | Akademik ve profesyonel ortamlarda, İngilizce ve Türkçe, yazılı ve sözlü iletişim becerilerini kullanabilir. | X | |||||
| 9 | Uluslararası kuramsal düzeyde ve küresel dinamikleri takip edebilecek düzeyde İngilizce yazma, konuşma ve okuma bilgi ve becerisine sahip olduğunu gösterebilir. | X | |||||
| 10 | Kamuda, özel sektörde istihdam edilebilecek ya da akademik kariyere devam edebilecek deneyim ve sosyal niteliklere sahip olduğunu gösterir. | X | |||||
| 11 | Kendi yetiştiği toplumsal çevrenin dışındaki diğer topluluklara karşı empati ve saygı geliştirmiş olduğunu gösterebilir. | X | |||||
| 12 | Sosyal Bilimlerde geçerliliği ve yaygın kullanımı olan bilişim teknolojilerini etkin şekilde kullanabilir. | X | |||||
| 13 | Uluslararası akademisyenler ve öğrencilerle akademik bilgi alışverişi içerisinde olarak, uluslararası ve ülke içi meselelere dair görüş belirtebilir ve olayları yorumlayabilir. | X | |||||
| 14 | Toplumsal, bireysel ve akademik etik kurallarına riayet eder. | X | |||||
| 15 | Sosyal sorumluluk kavramının bireysel, toplumsal ve ekolojik boyutlarını bilir, bu çerçeve içinde üzerine düşen aktif vatandaşlık ve hemşehrilik görevlerini anladığını gösterebilir. | X | |||||
| 16 | Çağdaş toplumların esasını oluşturan sosyal-siyasal, hukuki hakların evrenselliği ve sosyal adalet kavramlarını, toplumsal gelişmenin ve küresel rekabet edebilirliğin gereği olan bilimsel bakış açısının önemini anladığını gösterebilir. | X | |||||
AKTS İş Yükü Tablosu
| AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU | |||
| Etkinlik | SAYISI |
Süresi (Saat) |
Toplam İş Yükü (Saat) |
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 8 | 8 |
| Sunum | 1 | 10 | 10 |
| Final | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 124 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 4,96 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||